In het huidige systeem loopt de studielening automatisch jaarlijks door en loopt de schuld van de student steeds verder op, met kwalijke gevolgen. Dit moet heel anders, vindt Florien Cramwinckel, hoofdpsycholoog van SNS.
Deze opinie verscheen al eerder online
Dit opiniestuk is gepubliceerd door Trouw
Met een paar drukken op de knop kunnen studenten meer dan 1000 euro per maand lenen. Fantastisch… Tot de terugbetaling. Dan blijkt die lening na 5 jaar een financiële nekslag van 60.000 euro. Plus rente is het bijna een ton aan schuld, bepaald door één beslismoment op je 18e. Geen wonder dat uit onderzoek blijkt dat het mentale welzijn van studenten onder druk staat en dat 69 procent van de jongvolwassenen financieel kwetsbaar is.
Het is tijd voor een slimme studiefinanciering, waarbij zo’n schuld niet op basis van één beslissing kan ontstaan. De hersengebieden die gaan over plannen en langetermijngevolgen zijn nog in ontwikkeling tot je 25e . Precies de periode waarin jongeren een studielening aangaan.
‘Gratis geld’ waarvan je later wel ziet hoe je het afbetaalt is het jongvolwassen-equivalent van een kind in de snoepwinkel. Zou je een kind loslaten in een snoepwinkel en gezonde langetermijnbeslissingen verwachten? Nee, natuurlijk niet. Waarom verwachten we dan wel verstandige keuzes van onbegeleide tieners in de financiële snoepwinkel van Duo?
Het huidige systeem (de lening loopt automatisch jaarlijks door) werkt gedachteloos doorlenen in de hand. De gevolgen zijn enorm. De meeste ex-studenten hebben spijt van een hoge studieschuld, minder kans op een huis (BLG wonen, 2024) en ervaren veel stress.
Doet het slimmer
Ik pleit daarom voor een slimme studiefinanciering: zowel de studielening als de hoogte moet elk jaar actief worden bevestigd (een opt-in systeem). Zo niet, dan stopt de lening. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat de switch tussen een opt-in en opt-out systeem gigantische invloed heeft op menselijk gedrag. Het is daarmee een bewezen effectieve methode voor gedragsverandering. Bovendien blijft keuzevrijheid behouden: elke student kan nog steeds zelf beslissen of – en hoeveel – zij leent.
Daarnaast is professionele financiële begeleiding belangrijk. Als je als volwassene een ton schuld wilt aangaan, dan doe je dit na raadpleging van een financieel adviseur. Het is ronduit onverantwoord dat 18-jarigen dit in hun eentje doen. Alle studenten zouden een persoonlijke financiële coach moeten hebben die hen adviseert.
Kortom, het huidige studiefinancieringssysteem stimuleert gedachteloos doorlenen op jonge leeftijd. De financiële en mentale impact hiervan is te groot. We moeten jongeren daarom systematisch en persoonlijk ondersteunen bij deze ingrijpende leenkeuzes. Niet alleen bij het aangaan van een lening, maar ook bij het overzien en dragen van de consequenties. Laat de pechgeneratie opvolgen door een financieel gezonde generatie.
